Ośrodek Myśli Psychoanalitycznej
Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Człowiek, który żyje raz na dwa razy

DOI 10.37240/wb.2023.3.4

wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia, nr 3 / 2023

Strony: 66-81

 

Abstrakt: Artykuł jest poświęcony psychicznemu zjawisku niezdolności do czucia się żywym, przedstawionemu w filmie Jean-Charles’a Fitoussiego Dni, w których nie istnieję (2002). Film proponuje frapujący eksperyment myślowy: każe sobie wyobrazić życie mężczyzny, który raz na dwa dni znika i po upływie doby znów wraca w to samo miejsce. Artykuł opisuje niezdolność do przetwarzania emocji, myśli i wspomnień, które muszą być stale usuwane i w końcu są tracone. Regularne zniknięcia głównego bohatera sprawiają, że nie może poczuć, że naprawdę żyje, nawet gdy pojawia się fizycznie na świecie. Ta krucha struktura ma się zmienić, gdy mężczyzna się zakochuje i pojawia się nadzieja, że związek z drugim człowiekiem pomoże zintegrować dni, w których istnieje, i te, w których znika, reprezentowane i niereprezentowane części umysłu. Analiza filmu prowadzi do sformułowania klinicznych pytań, jak radzić sobie w pracy z głęboko uszkodzoną psychiką, dla której stałym zagrożeniem jest poczucie rozpłynięcia się.

 

Słowa kluczowe: czas cykliczny, niereprezentowane części umysłu, autyzm

 

O autorze: Jan Borowicz, kulturoznawca, psycholog, psychoterapeuta psychoanalityczny. Członek Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej, kandydat Polskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego, członek Zespołu Badań Pamięci o Zagładzie w Instytucie Kultury Polskiej UW. Autor książek Nagość i mundur (2015), Pamięć perwersyjna (2020) oraz Perverse Memory and the Holocaust: A Psychoanalytic Understanding of Polish Bystanders (2024). ORCID 0000-0003-2847-2686.

 

Licencja:

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez Utworów Zależnych 4.0 Międzynarodowa

Ręka w rękę z niesamowitym – Moby Dick Hermana Melville’a

wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia, nr 1 / 2022

Strony: 85-102

 

Abstrakt: Celem artykułu jest ponowne przyjrzenie się powieści z kanonu literatury amerykańskiej – Moby Dick – z punktu widzenia zawartych w niej koncepcji reakcji na inność. Niesamowite rozumiane jako radykalna obcość jest w powieści reprezentowana albo przez katastrofę doprowadzającą do rozpadu podmiotowości, albo przez niebezpieczną, ryzykowną obietnicę przekształcenia świata społecznego w lepszy i sprawiedliwszy. Stosunek do inności – zewnętrznej i wewnętrznej – zostaje w artykule ujęty przy pomocy myśli psychoanalitycznej (Laplanche, Green, Derrida).

 

Słowa kluczowe: Moby Dick, Inny, niesamowite, Jean Laplanche, Jacques Derrida

 

O autorze: dr Jan Borowicz – kulturoznawca i psycholog, członek Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej i kandydat Polskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego, współpracownik Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Autor książek: Nagość i mundur. Ciało w filmie Trzeciej Rzeszy (2015) i Pamięć perwersyjna. Pozycje polskiego świadka Zagłady (2020). ORCID: 0000-0003-2847-2686.

 

Licencja:

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez Utworów Zależnych 4.0 Międzynarodowa

 

Redakcja: Barbara Barysz, Agata Bielińska, Julia Jastrzębska, Ewa Kobylińska-Dehe, Zbigniew Kossowski, Andrzej Leder, Adam Lipszyc.

Kontakt: wunderblock@ifispan.edu.pl

ISSN: 2720-4391

Ośrodek Myśli Psychoanalitycznej