Abstrakt: Odkrycie bezczasowości nieświadomego jest jednym z niewielu fragmentów teorii psychoanalitycznej, które nigdy nie zostały systematycznie opracowane przez samego Freuda, mimo że wielokrotnie przedstawiał je on jako dezyderat badań psychoanalitycznych. Uwagi Freuda dotyczące bezczasowości wskazują na następujące problemy: (1) związek między psychologią a filozofią czasu, zwłaszcza estetyką transcendentalną Kanta; (2) psychogeneza świadomości czasu jako antycypowanego powtórzenia minionych spełnień życzenia w nieświadomej fantazji; (3) czasowa niezmienność i nieład nieświadomych procesów umysłowych konceptualizowanych zarówno w zachowaniu, jak i retroakcji; oraz (4) implikacje bezczasowości nieświadomego dla praktyki psychoanalitycznej torującej drogę nadziei. Opierając się na krótkich komentarzach Freuda dotyczących bezczasowości i jego bardziej szczegółowych rozważaniach na temat zjawisk, które mają jawne i ukryte znaczenie dla teoretyzacji czasu, wyjaśniam i rekonstruuję zasadnicze idee Freuda na temat czasie w odniesieniu do tych czterech problemów. W ten sposób pokazuję, że badanie bezczasowości nieświadomego oraz sposobów i środków temporalizacji świadomości ma kluczowe znaczenie dla teorii i praktyki psychoanalitycznej.
